ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

• ΠΟΙΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) γενικά και ο φλοιός του εγκεφάλου ειδικότερα αποτελούν την έδρα πολύπλοκων πνευματικών λειτουργιών, όπως η μνήμη, η σκέψη, η βούληση, η συνείδηση κ.α.

Ο εγκέφαλος είναι ένα μεταβολικά πολύ ενεργό όργανο του νευρικού συστήματος και απαιτεί συνεχή εφοδιασμό με τα απαραίτητα γι΄ αυτόν θρεπτικά συστατικά. Ακόμη και μικρής έκτασης διαταραχές στην αιμάτωση του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες βλάβες.

Η γλυκόζη είναι το καύσιμο του εγκεφάλου

Το κύριο καύσιμο του εγκεφάλου είναι η γλυκόζη. Η κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων (π.χ.ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά κ.λπ.), καθώς και απλών σακχάρων προμηθεύει τον οργανισμό με γλυκόζη, η οποία συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας προκειμένου να επιτελεστούν οι διάφορες λειτουργίες του οργανισμού. Η έλλειψη γλυκόζης μπορεί να προκαλέσει αδυναμία συγκέντρωσης και μείωση της πνευματικής απόδοσης. Παράλληλα, ένα θρεπτικό συστατικό που σχετίζεται με την καλή λειτουργία του εγκεφάλου είναι ο σίδηρος. Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στη μνήμη και τη μαθησιακή ικανότητα. Για τον λόγο αυτόν είναι σημαντικό η διατροφή μας να προσδίδει ικανοποιητική πρόσληψη σιδήρου, η οποία μπορεί να επιτευχθεί κυρίως μέσω της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος. Υπάρχει και ο λεγόμενος σίδηρος φυτικής προελεύσεως π.χ. από φακές, σπανάκι, ρεβίθια, ο οποίος όμως δεν είναι βιοθιαθέσιμος, δηλαδή δεν απορροφάται καλά από τον οργανισμό μας.

Οι βιταμίνες

Καθοριστική όμως είναι και η επαρκής πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων για την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου, δεδομένου ότι αποτελούν τα ενεργά συστατικά του εγκεφαλικού ιστού. Ειδικότερα, οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες (βιταμίνες Α, C, Ε) προστατεύουν τον εγκέφαλο από τις βλαπτικές επιδράσεις των ελευθέρων ριζών, αφού παρέχουν προστασία έναντι των οξειδωτικών τροποποιήσεων που μπορεί να προκαλέσουν οξειδωτικές διαταραχές. Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου φαίνεται να κατέχουν οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Συγκεκριμένα, η έλλειψη της βιταμίνης Β1 ή αλλιώς θειαμίνης μπορεί να προκαλέσει berieri, μία νόσο που χαρακτηρίζεται από πολυνευρίτιδα, καρδιακές επιπλοκές και οίδημα. Η βιταμίνη Β1 βρίσκεται κυρίως σε όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως και σε αμυλώδη όπως η πατάτα.

Μία άλλη βιταμίνη του συμπλέγματος Β, η Β3 ή αλλιώς νιασίνη, είναι απαραίτητη σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων και των εγκεφαλικών κυττάρων, για την απελευθέρωση ενέργειας από διάφορα υποστρώματα. Η έλλειψη αυτής μπορεί να προσβάλει το νευρικό σύστημα. Καλές πηγές νιασίνης είναι το άπαχο κρέας, το ψάρι, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί.

Ακόμη, η πρόσληψη βιταμίνης Β6 ή αλλιώς πυριδοξίνης είναι ζωτικής σημασίας για το νευρικό σύστημα. Ανεπάρκεια αυτής μπορεί να επιφέρει ατονία στο νευρικό σύστημα, αϋπνία, κόπωση, νευρικότητα, κατάθλιψη. Πηγές βιταμίνης Β6 αποτελούν τα ψάρια, πουλερικά, κόκκινο κρέας, όσπρια, σιτηρά ολικής αλέσεως και αναποφλοίωτα δημητριακά.

Τέλος, η βιταμίνη Β12 συμβάλλει στην αυτοσυγκέντρωση και τη μνήμη. Έλλειψη αυτής προκαλεί εκτός από αναιμία και άλλες σημαντικές νευρολογικές διαταραχές. Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται μόνο σε προϊόντα ζωϊκής προελεύσεως, όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά, το ψάρι, το γάλα, το αυγό, το τυρί.

Είναι σαφές λοιπόν ότι οι διατροφικές μας επιλογές επηρεάζουν τις διάφορες λειτουργίες του οργανισμού μας, συμπεριλαμβανομένης και της εγκεφαλικής λειτουργίας. Συνήθως, μια ισορροπημένη διατροφή προσδίδει στον οργανισμό επαρκείς ποσότητες βιταμίνης, μετάλλων και ιχνοστοιχείων εξασφαλίζοντας μεταξύ άλλων και τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και καθιστά μη απαραίτητη τη λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων.

Γράφει η Χριστίνα Δ. Μπαλαμώτη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος.