ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΚΡΟΤΗΤΕΣ: ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗ

Δυστυχώς, ενώ ο κόσμος χρειάζεται περισσότερο απο ποτέ να γνωρίζει πως να τρέφεται σωστά, εντούτοις όμως επικρατεί σύγχυση για το τι τελικά σημαίνει υγιεινή διατροφή. Για την κατάσταση αυτή ευθύνονται λαθεμένες πληροφορίες που δημοσιεύονται σε περιοδικά, εφημερίδες, διαφημίσεις προϊόντων στην τηλεόραση αλλά και ο ίδιος ο καταναλωτής που εμπιστεύεται τη διατροφή του σε μη ειδικούς. Για παράδειγμα δεν είναι λίγοι οι γυμναστές που παροτρύνουν τον κόσμο να ακολουθεί διατροφή με υψηλή πρωτεϊνη, γιατροί που χορηγούν δίαιτες με ψητά και σαλάτες, καταστήματα διατροφής που προωθούν υποκατάστατα γευμάτων και πολλά άλλα προϊόντα.

Ιδιαίτερα εύπιστες σε θέματα που αφορούν την εξωτερική εμφάνιση και κατ επέκταση τη διατροφή φαίνεται να είναι οι γυναίκες. Εκ φύσεως οι γυναίκες είναι φιλάρεσκα όντα γεγονός που τις καθιστά εύκολα «θύματα» προς εκμετάλλευση. Αν κανείς αναλογιστεί ότι στη φυσική φιλαρέσκεια έρχεται να προστεθεί και η συνεχώς αυξανόμενη ψυχολογική πίεση που ασκείται στις γυναίκες από τα πρότυπα που προβάλλονται καθημερινά, τότε είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι γυναίκες είναι πλέον τόσο ανταγωνιστικές και όχι σπάνια καταφεύγουν για το σκοπό αυτό σε ακρότητες.

1) ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ

Είναι ευνόητο ότι σε Διαιτολόγο καταφεύγουν άτομα που έχουν να χάσουν βάρος. Πολύ συχνά όμως, Διαιτολόγο επισκέπτονται και άτομα που ΔΕΝ έχουν να χάσουν ουσιαστικά βάρος και εμμένουν στην αντιληψη τους ότι το σώμα τους έχει περιττό λίπος που πρέπει να χαθεί. Πρόκειται για άτομα με διαταραγμένη εικόνα σώματος, δηλαδή δεν μπορούν να δούν το σώμα τους στις πραγματικές του διαστάσεις και μοιάζει σαν να κοιτούν τον εαυτό τους μέσα από μεγεθυντικό φακό. Αρκετά από αυτά τα άτομα μπορεί να εκδηλώσουν ακόμα και ψυχογενή ανορεξία. Η εμμονή του να υποβάλλεται κανείς συνεχώς σε δίαιτα ακόμα κι όταν δεν υπάρχει λόγος είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών προτύπων που επικρατούν και προβάλλονται συνεχώς ως η ιδανική εικόνα που πρέπει να έχει κανείς προκειμένου να αξιώνει μερίδιο στην ευτυχία. Πρόκειται βέβαια περι αυταπάτης διότι το χαμηλό σωματικό βάρος δεν φέρνει την ευτυχία αλλά προβλήματα υγείας!

2) ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ

Στα περισσότερα περιστατικά με πλεονάζον βάρος, υπάρχει η τάση της γρήγορης απώλειας των κιλών. Μπορεί λοιπόν κανείς να ξεκινά από τη σωστή βάση, όμως η μανία να χαθούν όλα τα περιττά κιλά σε σύντομο χρονικό διάστημα – πολλές φορές σε μη ρεαλιστικό χρόνο – οδηγεί πολλές γυναίκες σε τακτικές όπως μονοφαγία πχ φρουτοφαγία, εκούσια μείωση θερμίδων του διαιτολογίου, χρήση αδυνατιστικών προιόντων (χάπια, κρέμες, υποκατάστατα γεύματος) ακόμα και αφαγία (πλήρη αποχή από το φαγητό).

Γύρω από αυτή την ψυχολογία των γυναικών έχει στηθεί ολόκληρη βιομηχανία προιόντων και υπηρεσιών η οποία προωθεί τέτοιου είδους συμπεριφορές. Το ερώτημα λοιπόν είναι: σε μία αγορά δισεκατομμυρίων ευρώ πως μπορεί ο καταναλωτής να ξέρει τελικά τι είναι καλό για εκείνον.

Τα συνήθη χαρακτηριστικά μιας επικίνδυνης δίαιτας - διατροφής

Το κύριο χαρακτηριστικό μιας επικίνδυνης δίαιτας ή διατροφής είναι ότι η πρόσληψη πρωτεϊνης (π.χ.κρεατικά, πουλερικά, τυρί, αυγό, ψάρι κ.λπ.), υδατανθράκων (π.χ. πατάτα, ρύζι, ζυμαρικά, ψωμί κ.λπ.) και λίπους δεν είναι ισορροπημένη.

Συνήθως, δίδεται έμφαση σε μία μόνον ομάδα τροφίμων π.χ. πρωτεϊνες ή υδατάνθρακες, με αποτέλεσμα να αποκλείονται από τον οργανισμό βασικά θρεπτικά συστατικά που περιέχει η άλλη ομάδα, ενώ από αναφορές ανθρώπων που τις έχουν ακολουθήσει διαπιστώνεται ότι δεν είναι εύκολη η εφαρμογή τους και πολλοί την εγκαταλείπουν σύντομα με φυσικό επακόλουθο την επαναφορά στο αρχικό σημείο.

Οι μη ισορροπημένες διατροφές ή υποθερμιδικές δίαιτες μπορούν να χωριστούν σε διάφορες κατηγορίες – τι κακό προκαλούν

Ποιες είναι οι κετογονικές-πρωτεϊνικές δίαιτες

Πρόκειται για δίαιτες οι οποίες στηρίζονται κυρίως στην αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνης και κατ’ επέκτασιν λίπους (τα κρεατικά περιέχουν λίπος στη σύσταση τους), ενώ είναι μειωμένη έως ελάχιστη η πρόσληψη υδατανθράκων. Πρόκειται για τις γνωστές δίαιτες με ψητά και σαλάτα. Όσοι υποστηρίζουν αυτού του τύπου τη δίαιτα αναφέρουν ότι με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η όρεξη, χωρίς όμως στην επιστημονική πράξη να έχει αποδειχθεί κάτι τέτοιο.

Παράδειγμα τέτοιας δίαιτας είναι η δίαιτα Ατκινς. Ένα από τα προβλήματα που παρουσιάζει μια τέτοια δίαιτα είναι το γεγονός ότι είναι ανεπαρκής σε πρόσληψη βιταμίνης C, ενώ πολύ συχνά παρατηρούνται μεγάλες απώλειες ασβεστίου με τα ούρα. Επιπλέον, η υπερκατανάλωση πρωτεϊνης και λιπών έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη παραγωγή ουρικού οξέος, η οποία εγκυμονεί κινδύνους για όσους έχουν προδιάθεση για ουρική αρθρίτιδα. Ακόμη, αυτές οι δίαιτες έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, γεγονός που τις καθιστά επικίνδυνες για τα άτομα που πάσχουν από υπερχοληστερολαιμία. Επίσης, συχνά προκαλούν υπόταση, κούραση και ναυτία.

Η παραλλαγή των κετογονικών-πρωτεϊνικών διαιτών

Μία παραλλαγή των κετογονικών διαιτών είναι οι δίαιτες στις οποίες είναι αυξημένη η πρόσληψη πρωτεϊνης αλλά όχι του λίπους, ενώ είναι μειωμένη πάλι η πρόσληψη υδατανθράκων, δηλαδή οι δίαιτες αυτές περιέχουν πολύ κοτόπουλο ή μοσχάρι με σαλάτα. Το άτομο λαμβάνει μέσω της δίαιτας αυτής υψηλά ποσοστά κορεσμένου λίπους (που είναι η κακή μορφή λίπους) και χοληστερόλης (μέχρι και τριπλάσια μπορεί να είναι σε σχέση με μία κανονική διατροφή), ενώ είναι ανεπαρκής η πρόσληψη βιταμινών Α, C και Β1.

Η διατροφή με βάση τον υδατάνθρακα

Στον αντίποδα των κετογονικών – πρωτεϊνικών διαιτών υπάρχει ή διατροφή που δίδει έμφαση σε υδατάνθρακες κρατώντας χαμηλή την πρόσληψη πρωτεϊνης. Στις διατροφές αυτές καταναλώνονται κυρίως φρούτα, λαχανικά, ψωμί και δημητριακά, ενώ απαγορεύονται τα γαλακτοκομικά, εκτός από τα 0%. Θεωρούνται αποτοξινωτικές (αν και ο όρος αποτοξίνωση δεν είναι επιστημονικά αποδεκτός), και τα προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν στον οργανισμό είναι πολλά, αφού κρίνεται ανεπαρκής η πρόσληψη σιδήρου, νατρίου, απαραίτητων λιπαρών για τον οργανισμό, καθώς και βιταμινών Α, D, Ε και Κ.

Η μερική αποχή από το φαγητό

Η πλήρης νηστεία (δηλαδή, η αποχή από το φαγητό) είναι μία ακόμη αρκετά δημοφιλής τακτική που εφαρμόζεται συχνά από άτομα που επιθυμούν να χάσουν γρήγορα βάρος. Με το σκεπτικό ότι μειώνοντας στο ελάχιστο την πρόσληψη τροφής για δύο τρεις ημέρες ο οργανισμός θα χρησιμοποιήσει το υπάρχον λίπος και έτσι θα το κάψει, πολλοί άνθρωποι καταφεύγουν σε αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο δίαιτας, που και βασανιστικός είναι αλλά και πολύ επικίνδυνος. Το σίγουρο είναι επίσης ότι είναι ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ! Η αποχή από το φαγητό έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια κυρίως μυϊκού ιστού (πράγμα που είναι δύσκολο να επανακτηθεί μετά) και όχι λίπους που είναι και το ζητούμενο. Δηλαδή, μπορεί να φύγουν λίγοι πόντοι από τη μεζούρα, όμως αυτό θα είναι προσωρινό και δεν θα είναι λίπος το οποίο θα παραμένει και θα αυξάνεται. Επιπλέον, προκαλείται διούρηση, με αποτέλεσμα μία μαζική απώλεια μετάλλων από τον οργανισμό.

Οι εξαντλητικές δίαιτες

Επίσης, υπάρχουν και δίαιτες που κυμαίνονται από 400 έως 700 θερμίδες ημερησίως, οι οποίες προωθούν τη γρήγορη απώλεια βάρους και συνήθως είναι διάρκειας λίγων ημερών. Επειδή και με αυτές τις δίαιτες χάνεται πολύς μυϊκός ιστός και καθόλου λίπος, μπορεί να προκληθεί ατροφία του μυοκαρδίου (που είναι ο μυς της καρδιάς) και αρρυθμίες, γεγονός που τις καθιστά επικίνδυνες για τη ζωή. Επίσης, μπορούν να εμφανισθούν ορθοστατική υπόταση, αφυδάτωση, μη ανοχή στο κρύο, εξάντληση, ξηρότητα στο δέρμα, απώλειες μαλλιών και διαταραχές εμμήνου κύκλου.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι οποιασδήποτε άλλης μορφής δίαιτα (μονοφαγία) ή η δίαιτα του γκρέιπφρουτ ή η δίαιτα μόνο με την κατανάλωση χυμού φρούτων και άλλων υγρών θεωρούνται εξίσου επικίνδυνες για την υγεία, διότι πολύ απλά στερούν τον οργανισμό από βασικά θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για να ζήσει. Ακόμη και εάν το διάστημα εφαρμογής τους είναι πολύ μικρό (π.χ. λίγες ημέρες), είναι αρκετό για να υποστεί τη ζημιά ο οργανισμός μας και οι επιπτώσεις αυτής της δίαιτας φαίνονται στην πορεία.

Ο σωστός τρόπος διατροφής

Ο σωστός τρόπος διατροφής ή απώλειας κιλών γίνεται μόνο με την παρέμβαση και παρακολούθηση ενός ειδικού επιστήμονα διαιτολόγου-διατροφολόγου και στηρίζεται στην ισορροπημένη παροχή όλων των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό μας. Πρόκειται δηλαδή για διατροφές οι οποίες μπορούν να καλύψουν πλήρως τον οργανισμό σε θρεπτικά συστατικά και γι΄ αυτό μπορούν να εφαρμοστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία μας. Σε καμία περίπτωση οι ημερήσιες θερμίδες δεν θα πρέπει να είναι λιγότερες από 800 και θα πρέπει να προέρχονται από πρωτεϊνη, υδατάνθρακα και λίπος. ΔΕΝ αποκλείουμε λοιπόν καμία ομάδα τροφίμων απο τη διατροφή μας ακόμα και όταν θέλουμε να χάσουμε βάρος! Πάντως, η τελική σύσταση και οι ακριβείς θερμίδες του διαιτολογίου θα πρέπει να καθορίζονται από τον διαιτολόγο με βάση το βάρος, το ύψος, το φύλο, την ηλικία και τη σύσταση του σώματος, ώστε το διαιτολόγιο να είναι εξατομικευμένο.

3) ΑΡΝΗΣΗ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑΤΟΣ ΟΤΑΝ ΕΧΕΙ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ

Πολλά περιστατικά που καταφέρνουν να χάσουν το περιττό βάρος στο τέλος αρνούνται να σιτιστούν φυσιολογικά λόγω ανασφάλειας για τη διατήρηση του βάρους. Η δίαιτα αποτελεί για αυτούς ένα προσφιλές πρόγραμμα μέσω του οποίου επέτυχαν το στόχο τους και οποιαδήποτε αύξηση θερμίδων θεωρείται αυτόματα απειλή για το βάρος τους. Δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι η δίαιτα όσο ισορροπημένη και να είναι δεν παύει να είναι υποθερμιδική οπότε μπορεί να δημιουργηθούν ελλείψεις στον οργανισμό.

4) ΧΡΗΣΗ ΠΑΣΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΑΔΥΝΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί κατακόρυφα η χρήση αδυνατιστικών σκευασμάτων (χάπια, ροφήματα, κρέμες). Το γεγονός αυτό οφείλεται στην ελλειπή ενημέρωση των γυναικών σχετικά με το αδυνάτισμα, αλλά και στην επιφανειακή αντιμετώπιση των προβλημάτων του βάρους. Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα που γίνεται κατάχρηση αυτών των σκευασμάτων. Επειδή τις περισσότερες φορές η χρήση τους δεν επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα οι γυναίκες που έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους εκεί απογοητεύονται και σταματούν κάθε προσπάθεια με αποτέλεσμα να μπαίνουν σε ένα φαύλο κύκλο συνεχόμενων αυξομειώσεων του βάρους.

Γράφει η Χριστίνα Δ. Μπαλαμώτη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος.